Quỹ HTX từ trung ương đến địa phương đã đảm bảo được sự liên kết bền vững, thống nhất về cơ chế hoạt động, đáp ứng nhu cầu rất lớn và đa dạng của khu vực kinh tế hợp tác, HTX, đảm bảo sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp, đồng thời tăng khả năng huy động vốn từ thị trường.Từ đó, nâng cao năng lực cung ứng vốn tín dụng, tạo điều kiện cho tất cả các HTX sản xuất kinh doanh có hiệu quả, các HTX sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị sản phẩm đều tiếp cận được vốn từ hệ thống Quỹ HTX.

Tập trung nâng cao chất lượng, không chạy theo số lượng

Theo đánh giá của Liên minh HTX Việt Nam, giai đoạn từ 2015 - 2020, có 1.027 HTX được vay vốn với tổng doanh số 893 tỷ đồng, bình quân 869 triệu đồng/1 HTX. Ước thực hiện năm 2020, cho 286 HTX vay vốn với tổng doanh số 180 tỷ đồng, tăng 35,2% so với năm 2015, tổng số lượt HTX vay vốn từ Quỹ HTX là 9.931 tỷ đồng (không bao gồm Quỹ trợ vốn thành viên TP. HCM). Hiện nay, Quỹ HTX trung ương đã giải ngân cho vay 105 dự án với số tiền 350 tỷ đồng, Liên minh HTX Việt Nam đã thực hiện phân giao cho Liên minh HTX các tỉnh, thành phố số vốn tín dụng là 330 tỷ đồng, cho vay 43 dự án tại 26 tỉnh, thành phố với số tiền là 137 tỷ đồng.

Quỹ hỗ trợ HTX đã giúp cho nhiều thành viên, người dân vươn lên thoát nghèo, ổn định sản xuất kinh doanh (Ảnh: TL)

Các Quỹ HTX cho vay tập trung chủ yếu vào phát triển sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ kỹ thuật, mở rộng quy mô sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Nhờ đó, đã góp phần hỗ trợ nguồn vốn sản xuất kinh doanh cho các HTX, Liên hiệp HTX trên địa bàn, hỗ trợ người lao động, thành viên HTX nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

Hiện nay, chất lượng tín dụng của các Quỹ HTX địa phương tương đối tốt do đặc thù cho vay trong phạm vi nhỏ, chủ yếu cho vay ngắn hạn đối với thành viên, người lao động. Điều này giúp các Quỹ có thể thường xuyên kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay của các đơn vị vay vốn để có biện pháp xử lý kịp thời các trường hợp sử dụng vốn sai mục đích, vi phạm quy chế cho vay.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Hải Dương cho biết, Quỹ HTX tỉnh cho vay tối đa 300 triệu đồng/HTX, thời hạn cho vay 3 năm với lãi suất 0,61%, thấp hơn lãi suất của các ngân hàng, do đó, các HTX đã giải quyết được một phần bài toán kinh phí đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, việc thành lập, tổ chức và hoạt động của các Quỹ HTX địa phương chưa có hành lang pháp lý thống nhất, do vậy, nhiều địa phương lung túng trong việc thành lập và tổ chức vận hành quỹ. "Các Quỹ HTX địa phương vận dụng nhiều quy định khác nhau để hoạt động, dễ gây rủi ro về mặt pháp lý cũng như hoạt động của Quỹ, gây khó khăn trong việc quản lý và giám sát của các cơ quan nhà nước.", bà Hương nói.

Cần sớm ban hành Nghị định cho hệ thống Quỹ HTX

Việc sớm ban hành nghị định riêng về hoạt động của Quỹ HTX sẽ tạo bước chuyển biến đáng kể đối với mô hình tài chính hỗ trợ các đơn vị kinh tế hợp tác, HTX. Bởi tính đến hiện tại, mặc dù chưa được quản lý chặt chẽ bằng một nghị định cụ thể và thống nhất trong các chuẩn mực về tài chính nhưng hệ thống Quỹ HTX vẫn đang là kênh tài chính quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế hợp tác, HTX tháo gỡ điểm nghẽn về vốn cho nhiều mô hình sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn.

Cần sớm ban hành khung pháp lý cho thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ HTX (Ảnh: TL)

Theo đại diện Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính), hiện nay Bộ Tài chính đang chủ trì phối hợp với Liên minh HTX Việt nam và các Bộ, ngành liên quan xây dựng dự thảo Nghị định quy định về thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ HTX. Hiện Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo lấy ý kiến các Bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố, các Quỹ HTX và ý kiến công chúng. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến tham gia của các đơn vị nêu trên, Bộ Tài chính sẽ hoàn thiện dự thảo Nghị định, gửi lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp trước khi trình Chính phủ xem xét ban hành.

Có thể nói đây là tín hiệu tích cực cho hệ thống Quỹ HTX trong thời điểm hiện nay, nhằm tạo khung pháp lý thống nhất cho việc thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ HTX, đảm bảo tính tự chủ tài chính, tự chịu trách nhiệm, bảo toàn và phát triển vốn, liên kết hệ thống từ trung ương đến địa phương. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế hợp tác, HTX tiếp cận vốn để phát triển kinh doanh.